Tarım Yapısı  

Baskil ilçesinde sürdürülen ekonomik faaliyetlerden en önemlisi, Türkiye’nin genel ekonomik karakterinde olduğu gibi tarımsal faaliyetlerdir. Baskil ilçesi ve çevresinde ekonomi büyük ölçüde tarıma dayalı olup, nüfusun çoğunluğu geçimini bu faaliyetlerden sağlamaktadır. Baskil ilçesinde toplam arazinin % 55,6’sını mera, % 33,9’unu tarım, % 6,6’sını orman ve fundalık, % 2,2’sini su satıhları % 1,3’ünü faydalanılmayan (taşlık-kayalık) ve % 0,4’ünü yerleşim alanı oluşturmaktadır. İlçe topraklarının % 33,9’unu kaplayan tarım alanları 43938 hektardır. Tarım alanları kuru ve sulu tarım olarak değerlendirilmektedir. Tarım alanlarının büyük bir kısmını kuru tarım alanları oluşturur. Toplam tarım alanının % 90’ında kuru tarım yapılmaktadır. Baskil Ovası’nın çevresinde, plato alanlarında ve platoların yamaçlarında yoğun olarak görülen kuru tarım alanlarının % 99,8’inde tarla tarımı, % 0,2’sinde ise bağcılık yapılmaktadır. Bağ alanları sadece köylerdeki halkın ihtiyacına yönelik olduğu için çok azdır. Tarım alanları içinde % 89,8’lik bir değere sahip olan tarla alanında genellikle buğday, arpa ve baklagiller ziraati yapılmaktadır. Sulu tarım alanlarının çoğunluğu akarsularla ve kaynak suları ile sulanmaktadır. Baskil Ovası’nda ise herkesin kendi imkânı ile açtığı kuyular ve havuzlarla sulama yapılmaktadır. Kadıköy ve çevresinde ise baraj suyu ile sulanan kıyıdaki köylerde sulu tarım yapılmaktadır. Toplam tarım alanının % 10’nunda yapılan sulu tarım bahçe, sebze ve tarla tarımı olarak değerlendirilmektedir. Toplam tarım arazisinin % 3’ünde, sulu tarım arazisinin ise % 29,8’inde tarla tarımı yapılmaktadır. Sulu tarım yapılan arazilerde buğday, fasulye, şeker pancarı; sebze, kavun ve karpuz gibi ürünler yetiştirilmektedir. Sebze alanları daha çok Baskil Ovası’nda, Kadıköy ve diğer kıyı köylerindedir. Bu alanların dışında her köyde, her köylünün kendi ihtiyacı kadar sebze yetiştirdiği küçük alanlar görülmektedir. Sebze olarak; domates, biber ve taze fasulye ekimi yapılmaktadır. Bahçe tarımı ise toplam tarım arazisinin % 6,2’sinde, sulu tarım arazisinin % 61,9’unda yapılmaktadır. Bahçe tarımı, genellikle kayısıcılık olarak yapılmaktadır. Ekonomik olarak kayısı bahçeleri dışında az da olsa diğer meyve ağaçlarından oluşan bahçeler de vardır. Türkiye’nin önemli kayısı üretim alanlarından biri olan Baskil’de 7760 hektarlık alanda kayısı tarımı yapılmaktadır. Bu değer, kapama şeklindeki bahçelerin alanlarıdır. Ayrıca tarla ve sebzeliklerin etrafına dikilen ve karışık meyve ağaçlarından oluşan kayısı ağaçları da bulunmaktadır. Elazığ ili kapama kayısı bahçe alanının % 65’i Baskil’dedir. Meyve veren ağaç sayısı 2018 yılında 732.224 adettir.

üretim ise iklime bağlı olarak yıllara göre değişmektedir. 2018 yılı üretimi 37213 tondur. Üretilen kayısının yaklaşık % 70’inden fazlası islimleme ve gün kurusu şeklinde kurutularak Malatya’daki kayısı pazarlarında satılmaktadır. Baskil ilçesi ve çevresindeki ürünleri ise son yıllarda kurulan Baskil Kayısı Birlik Kooperatifi satın almakta ve paketleme işini yaparak Malatya ve diğer illere göndermektedir. (Tablo 2) Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı, ilçenin en önemli kayısı çeşitlerindendir. Toplam ağaç varlığının %73’ünü Hacıhaliloğlu, % 15’ini Kabaaşı, % 5’ini Hasanbey ve geriye kalan % 8’ini ise Çöloğlu, Şekerpare ve Tokaloğlu gibi sofralık çeşitler oluşturur. Halkın birinci derecede geçim kaynağı durumundaki tarım içinde önemli bir yere sahip olan kayısıcılık, hemen her köyde yapılmaktadır. İklim ve toprak şartlarının müsait olduğu yerlerde üretim daha fazla olmaktadır. Plato yüzeyleri ve yamaçlarındaki bahçelerin üretimleri daha fazladır. Kuluşağı, Koçyolu, Çavuşlu, Şituşağı, Aydınlar, Karaali, Gemici, Suyatağı, Aladikme, Topaluşağı, Tatlıpayam, Yaylanlı, Pınarlı ve Kutlugün gibi köylerde kayısı üretimi fazladır. Kayısı bahçesinin az olduğu köyler ise İçlikaval, Karagedik, Kayabeyli, Meydancık, Şahaplı, Altınuşağı, Bozoğlak, Işıklar, Kumlutarla, Yürekli, Sarıtaş ve Tabanbükü’dür. Kayısıcılığın Baskil’de gelişmiş olması, Malatya ile olan ilişkileri daha da arttırmıştır. Kayısının Malatya pazarlarında değerlendirilmesi sonucunda elde edilen kâr da yine Malatya’da değerlendirilmektedir. Kayısının hasat zamanında (Temmuz-Ağustos) Baskil’e geçici işçiler gelmektedir. Bu işçilerin büyük çoğunluğu Adıyaman’dan gelmektedir. Temmuz ayı başından itibaren kayısıcılığın yoğun olarak yapıldığı köylere (kıyı köylerine) aile olarak gelen bu işçiler çadırlarda kalarak kayısı ürününün hasadı yaparlar. Diğer meyve çeşitleri ise çok fazla ekonomik önem taşımamaktadır. Buğday, arpa ve mısır alanımızda yetiştirilen başlıca tahıl ürünleridir.

 Buğday: Plato yüzeylerinde, Baskil Ovası’nda ve kıyı ovalarındaki kuru tarım alanlarının çoğunluğunu kaplayan buğday alanları toplam olarak 11000 hektardır. Elazığ ilinin toplam buğday üretiminin 1/5’i Baskil ilçesindedir.

Arpa: Hemen hemen birçok köyde arpa üretimi olmakla beraber dağlık alanlardaki köylerde daha fazladır. Tahıllar içinde ikinci sırayı alan arpa üretimi, 2500 hektarlık alanda yapılmaktadır. Aydınlar, Akuşağı, Karoğlu, Hacımustafa, Konalga ve Yürekli gibi köylerde üretimi daha fazladır. Hayvancılık faaliyetinin fazla olduğu köylerde hayvan yemi olarak kullanıldığı için arpa üretimi fazladır. Baskil’de domates, biber, yeşil fasulye, hıyar ve taze soğan gibi sebzeler sulanabilen alanlarda küçük parçalardan oluşan tarlalarda ekilmektedir. Toplam sebze alanı 360 hektardır. Sebzecilik daha çok kıyı köylerinde ve iç kesimlerde ise sulanabilen alanlarda yapılmaktadır. Demirlibahçe, Düğüntepe, Hacıuşağı, Hacımustafa, Şituşağı, Kutlugün, Tatlıpayam, Çavuşlu, Hacıhüseyinler, Eskiköy, Paşakonağı ve kıyıdaki Gemici, İmi kuşağı, Deliktaş, Alangören, Suyatağı ve Altınuşağı köylerinde sebzecilik yapılmaktadır. Sebze yetiştiriciliği genellikle açıkta yapılmasına rağmen, son yıllarda sera yetiştiriciliğinde de bir artış gözlenmektedir. İlçe topraklarının % 6,6’sını kaplayan orman ve fundalık alanlar 8554 hektardır. Orman alanı Karga Dağı’nın eteklerinde ve Sarıtaş köyü çevresinde bulunmaktadır. 1332 hektarlık alan kaplayan orman arazisi meşelerden ve ardıçlardan oluşmaktadır. Fundalık arazi ise Heybeli (Bulutlu) Dağlarının batısında, Kömürhan Boğazı çevresinde, Harabakayış dağlarının kuzeybatısında ve Aydınlar köyünün doğusunda görülmektedir. Orman veya fundalık alanlarından çok fazla ekonomik amaçlı faydalanılmamaktadır. Kışlık odun ve hayvanların yem ihtiyacı dışında ormanlardan faydalanılmamaktadır.

Hayvancılık: Baskil’de genellikle mera hayvancılığı şeklinde yapılmaktadır. Son yıllarda devlet desteği ile ahır hayvancılığı belirli köylerde yapılmaktadır. Koyun, hemen hemen bütün köylerde, keçiler daha çok dağlık alanlardaki köylerde beslenmektedirler. Koyun, mera alanları fazla olduğu için yoğun olarak Aydınlar bucağına bağlı Işıklar köyünde beslenmektedir. Keçiler ise yoğun olarak Söğütdere, Yaylanlı ve Konalga gibi köylerde beslenmektedir. Büyükbaş hayvanların sayısı az olmakla beraber daha önemli bir yere sahiptir. Baskil’de, büyükbaş hayvanların ihtiyaç duyduğu çayır ve ot örtüsü ile bol su kaynaklarının yetersiz olması sebebiyle, çoğunlukla her aile kendi ihtiyacı için büyükbaş hayvan beslemektedir. Daha çok melez ve yerli ırk ineklerin bulunduğu Baskil’de bazı köylerde kültür ırkı da beslenmektedir. Kültür ırkları Baskil ilçesinde; Yeniocak, Hacımustafa, Pınarlı, Sarıtaş, Tatlıpayam, Topaluşağı, Yaylanlı ve Paşakonağı köylerinde beslenir. Toplam hayvan sayısının % 27’sini oluşturan büyükbaş hayvanlar en fazla Hacıhüseyinler, Kadıköy, Gemici, Çavuşlu, Aladikme, Konacık, Sarıtaş, Tabanbükü, Yaylanlı, Karoğlu, Aydınlar, Akuşağı, Harabakayış ve Tatlıpayam köylerinde beslenir. 1986 yılından itibaren Karakaya Baraj Gölü’nün su toplamaya başlamasıyla Baskil sınırlarını oluşturan suni bir göl meydana gelmiştir. Gölün oluşmasıyla birlikte Fırat kıyılarında yer alan köylerin ve köylülerin tarım arazileri yok olmuştur. Tarım arazilerinin çoğunluğu sular altında kalan köylüler, yeni geçim kaynakları temin etmek için balıkçılık yapmaya özendirilmiştir. Bu düşünce ile baraj gölü alanı on farklı bölgeye ayrılmış ve her bölgeye bir balıkçılık kooperatifi kurulmuştur. İlçemizde ticari hayat yeterince gelişmemiştir. Sanayinin yeterince gelişmemiş olması, büyük tüketici merkezlerinin bulunmaması ticaretin gelişmesini engellemiştir. Ayrıca ilçenin iki büyük şehire yakınlığı hem ilçedeki köylerin hem de ilçenin ticari gelişimini olumsuz etkilemiştir. Ulaşım şartlarının iyi olması ise ihtiyaçların büyük bir kısmının ilçe dışından (Elazığ-Malatya) karşılanmasına ve Baskil’de geniş kapasiteli ticarethanelerin ortaya çıkmasını engellemiştir. Karayolunun demiryoluna üstün bir duruma gelmesi ve demir yolunun istasyon etkisini genişletememesi de bir diğer sebeptir. Baskil ilçesinde ticaret hayatının esası, yukarıda bahsedildiği gibi tarım ürünleri ile temel gıda ve bazı mamul maddeleri alışverişine dayanmaktadır. Aydınlar ve Kuşsarayı’na bağlı birçok köy, özellikle kıyı köyleri alışverişlerini Malatya ile merkez bucağa bağlı köyler Baskil, Malatya, Elazığ ile yapmaktadırlar. Bu durumun ortaya çıkmasında ulaşım bakımından yakınlık ve kayısı ticareti önemlidir. Pazara sunulan ürün miktarı, iklimin etkisine bağlı olarak her yıl değişiklik gösterse bile yine de alanın birinci derecedeki ticari ürünü kayısıdır. Baskil ilçesi, tarihi yol güzergâhları üzerinde bulunmaktadır. Doğu Anadolu’yu İç Anadolu’ya ve Akdeniz’e bağlayan yollar üzerinde bulunan ilçe, bu özelliğini bugünkü Elazığ-Malatya karayolunun açılmasından sonra yitirmiştir. Ancak, demir yolunun gelmesi ile ulaşımın avantaj özelliğini yine de elinde tutmuştur. Kuruluşunu ve gelişmesini demir yollarına borçlu olan Baskil ilçesi, bugün ana karayoluna uzak kaldığı için gelişememektedir. Tren istasyonun ilk kurulduğu yıllardan 1960’lı yıllara kadar ülkemizin önemli ölçüde yolcu ve yük ulaşımını sağlayan demir yollarının bu özelliğini yitirmesi, Baskil ilçesini de olumsuz etkilemiştir. Ülkemizin genelinde olduğu gibi yöremizde de demiryollarının yük taşımacılığı dışında pek kullanılmaması kasabanın gelişimini engellemiştir. Var olan demir yolu yolcu ulaşımı ise etkisi altında bulunduğu Malatya ile olmaktadır. Günlük Malatya’ya hatta okula gidiş gelişlerde tren kullanılmaktadır.